قدس آنلاین: بورس اوراق بهادار تهران که روزگاری حدود ۱۰۰هزار معامله‌گر فعال داشت و تعداد کدهای سهامداری او به ۴ میلیون مورد می‌رسید، امسال به دلیل عرضه شرکت‌های ارزنده مانند شستا و نیز رشدهایی که در شاخص بورس اتفاق می‌افتاد موجب تشویق عامه مردم به سرمایه‌گذاری در بورس شد. اما دیروز شاخص کل بورس که از ابتدای امسال به قله تاریخی خود در عدد ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحد رسیده بود با وجود خوشبینی معامله‌گران به روند مثبت بازارسرمایه با افت ۶۵هزار واحدی، به ارتفاع ۱.۶میلیون واحد سقوط کرد تا به گفته عضو هیئت‌رئیسه مجلس «۵/۱ تریلیون تومان برابر با ۲۵درصد کل ارزش بورس» پودر شده و از دست برود.
براساس مطالعات سازمان بورس، هر روز یک‌هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار میلیارد تومان پول جدید وارد بازار می‌شود که به این معناست که از ابتدای سال حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰هزار میلیارد تومان پول جدید توسط تازه‌واردها وارد بازارسرمایه شده است. سال گذشته نیز در مجموع ۳۵هزار میلیارد تومان پول توسط مردم وارد بازار بورس شده بود و ورود این حجم نقدینگی توسط صاحبان سرمایه خرد سبب شد تا بازارسرمایه عمق بیشتری پیدا کند.
رفتار هیجانی مردم یا رفتار متناقض دولتی‌ها
شاخص کل بازار در بورس اوراق بهادار که از مرز ۲میلیون واحد هم گذشته بود، طی دو هفته با طولانی شدن صف فروش‌سهام در سراشیبی اصلاح قرار گرفت، اگرچه برخی کارشناسان رفتار هیجانی سهامداران را عامل اصلی در ریزش شاخص کل بورس می‌دانند، اما رفتار غیرحرفه‌ای برخی دولتمردان مانند تأیید و تکذیب عرضه سهام چهار پالایشگاه در قالب صندوق دارا دوم و همچنین اظهارنظرهای افرادی در دولت که سیگنال می‌دهند شاخص کل بورس تا فلان رقم قابلیت کاهش دارد نیز در ریزش بورس بی‌تأثیر نبوده است.
عدم‌هماهنگی بین سازمان‌های دولتی مانند وزارت نفت، اقتصاد و سازمان خصوصی‌سازی در عرضه دارا دوم و همچنین عملکرد نامناسب در مورد سهام‌عدالت نیز از عواملی است که موجب سقوط شاخص بازار شده است. برخی می‌گویند شرکت‌های حقیقی و به ویژه بانک‌ها آماده شده‌اند تا در شرایط هیجانی و ریزش قیمت‌ها، سهام با ارزش مردم را از بازار جمع کرده و در آینده به سود برسند.
ناظران بورس در منفی‌ها نمادها را متوقف نمی‌کنند
در این میان نگاهی به فعالیت بورس طی دو هفته گذشته نشان می‌دهد نحوه نظارت بر نوسان‌های بورسی سلیقه‌ای انجام شده است. در روزهای اخیر بسیاری از نمادها در بورس بیش از ۲۰ درصد کاهش را تجربه کرده‌اند که باید طبق قانون متوقف می‌شدند، اما چنین اتفاقی رخ نداده است. طبق ماده ۱۷ مکرر دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، اگر قیمت پایانی یک نماد طی پنج روز معاملاتی پی در پی، با نوسان ۲۰ درصد مواجه شود (چه ۵ درصد مثبت و چه ۵ درصد منفی)، نهاد نظارتی در سازمان بورس و در بورس‌ها موظف هستند در اولین زمان ممکن، نماد معاملاتی را متوقف کرده تا اطلاعیه شفاف‌سازی توسط ناشر منتشر شود و در این مدت نماد در وضعیت سفارش‌گیری نگه داشته می‌شود. اما در حالی که بین ۷۰ تا ۱۰۰ نماد بورسی طی دو هفته گذشته با کاهش بیش از ۲۰ درصد قیمت مواجه شده‌اند، سازمان بورس وفق قانون عمل نکرده است. این در حالی است که در روزهایی که بازار با صف خرید مواجه بوده، سازمان بورس هر نمادی که ۲۰ درصد رشده می‌کرده است را به سرعت متوقف می‌کرده است. این تفاوت در نحوه نظارت بر نوسان در بورس اعتماد به تصمیم‌ها در بورس را با چالش مواجه کرده است.
ضرورت مسئولیت‌پذیری دولت در مقابل آب شدن سرمایه مردم
سیدناصر موسوی‌لارگانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، با انتقاد از افت نسبتاً قابل توجه بورس در روزهای اخیر و ضرورت مسئولیت‌پذیری دولت در مقابل آب شدن سرمایه مردم، اعلام کرده است: تمام وعده‌ها و اقدام‌های دولت برای بازگرداندن بازار به ریل عادی ثمر نداده است، حدود ۵/۱تریلیون تومان پودر شده و از دست رفته است. واقعاً دولت مقابل آب شدن سرمایه مردم احساس مسئولیت دارد؟
روح‌الله متفکر آزاد، عضو هیئت‌رئیسه مجلس نیز مهم‌ترین سرمایه بورس را اعتماد مردم دانسته و گفته است: امیدواریم برخی از مدیران برای اهداف مقطعی چند روزه این اعتماد را بازیچه قرار ندهند.
همایون دارابی، کارشناس بورس، درباره نقش ناظر بازار و سیاست‌گذار بورس در جلوگیری از ریزش‌های سنگین در اصلاح قیمت‌ها، معتقد است: اگرچه باید منتظر بمانیم تا بازار جریان طبیعی خود را پیدا کند، اما ناظر بازار و مدیر فعالیت‌های بازار نیز باید نقش رگولاتوری خود را در شرایط مختلف رشد و صعود و سقوط شاخص ایفا کنند.
تغییر ۲۴ ساعته تصمیم سازمان بورس
به گفته این کارشناس سرمایه، اگرچه بازار سرمایه یک بازار دینامیک است و نمی‌توان با قوانین ثابت آن را اداره کرد و در نتیجه تغییر تصمیم‌های ناظر بازار و تعدد قوانین فی‌نفسه اقدام بدی نیست، اما تعدد تصمیم‌گیری‌های روزهای اخیر و غیرکارشناسی و بدون مطالعه بودن آن‌ها از دیگر عوامل طولانی شدن اصلاح قیمت سهام در بازارسرمایه بود. به عنوان نمونه تغییر ۲۴ساعته تصمیم سازمان بورس در خصوص دو زمانه شدن معاملات نشان می‌دهد این تصمیم بدون کارشناسی بوده و تداوم روند کاهشی بازارسرمایه در حالی که روز قبل از آن بازار توانسته بود دوره اصلاح را پشت سر بگذارد، از نتایج این تصمیم‌گیری بوده است، هر چند که اختلال در هسته معاملات از دلایل دوزمانه شدن معاملات بورس عنوان شد.
همراهی‌نکردن حقوقی‌های وابسته به دولت
وی درباره علت عدم‌حمایت حقوقی‌ها از سهامداران حقیقی در زمان اصلاح قیمت سهام، نیز می‌گوید: این اتفاق می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. نخست اینکه حقوقی‌ها نیز مانند حقیقی‌ها به دنبال شناسایی سود و نوسان‌گیری بازار هستند. همچنین بخشی از حقوقی‌های فعال در بازار، صندوق‌های با درآمد ثابت بودند که آن‌ها نیز ملزم به کاهش سطح سهام موجود در سبد صندوق‌های خود به ۵ درصد شدند و نمی‌توانستند از حقیقی‌ها حمایت کنند. دلیل دیگر می‌توان به عدم‌همراهی حقوقی‌های وابسته به دولت اشاره کرد که با وجود آنکه باید نقش حمایتی داشته باشند آن‌ها نیز پی کسب سود از بازار بوده و از حمایت حقیقی‌ها خودداری کردند.
سنگینی وزنه حقوقی‌ها در بازار
امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازارسرمایه با بیان اینکه در دو هفته اخیر برخی از عوامل در کلیت بازار، در کنار یکدیگر قرار گرفتند و موجب ورود شاخص بورس به فاز اصلاحی عمیق شدند، گفت: حقوقی‌های بازار قدری نسبت به عرضه در بازار کوتاهی کردند، آن‌ها می‌توانستند با برخی از اقدام‌های خود از شدت عرضه‌ها و هیجان موجود در بازار بکاهند. به گفته وی، حقوقی‌ها به عنوان وزنه سنگین و تعادلی در بازار تلقی می‌شوند که بهتر است گاهی در بازار با فروش‌های به‌موقع، عقلانیت را به بازار بازگردانند، اما این اتفاق رخ نداد و این موضوع موجب شد شاهد یک روند نزولی پرقدرت بر بدنه بازار سهام باشیم.
امیرباقری، نوسان‌های خبری اخیر به خصوص در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارا دوم را مهم‌ترین دلیل اصلاح بازار عنوان کرد و افزود: برخی از گروه‌ها مانند پالایشی‌ها به دلیل نقش آن‌ها در صندوق دارا دوم به عنوان لیدر بازار شناخته‌شده بودند که خبر منتفی شدن عرضه این صندوق‌ها موجب ایجاد فشار فروش سنگین در بازار شد.
امیرباقری درباره روند معاملات بورس برای هفته جاری پش‌بینی می‌کند در کلیت بازار تا حدودی فشار فروش وجود داشته باشد و نباید انتظار داشت روند بازار در کوتاه‌ترین زمان به شتاب روند قبل بازگردد.
نظر شما